Ngành sản xuất đã và đang là động lực chính cho sự tăng trưởng vượt bậc của Việt Nam. Tuy nhiên, đối mặt với những thách thức về kinh tế, địa chính trị và công nghệ ngày càng phức tạp, ngành này cần có sự đổi mới để tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Tổng quan về ngành sản xuất Việt Nam

Trong thập kỷ qua, ngành sản xuất đã đóng góp hơn 20% GDP của Việt Nam và là trụ cột trong cán cân thương mại, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Ngành này đã thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc trước những biến động toàn cầu:

• Duy trì tăng trưởng GDP dương 2,6% năm 2021 trong đại dịch COVID-19
• Đạt tốc độ tăng trưởng 8% trong năm 2022

Những lợi thế cạnh tranh của Việt Nam

Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho đầu tư quốc tế nhờ nhiều yếu tố:

1. Chi phí nhân công tương đối thấp
2. Cơ sở hạ tầng phù hợp hỗ trợ xuất khẩu
3. Vị trí địa lý chiến lược trên các tuyến thương mại chính
4. Chính sách ưu đãi của chính phủ
5. Tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do

Bốn thách thức chính

Tuy nhiên, năm 2023 đã mang đến nhiều thách thức:

1. Năng suất lao động thấp: Việt Nam xếp thứ 136/185 quốc gia về năng suất lao động (2021)
2. Giá trị gia tăng trong nước hạn chế: Mặc dù xuất khẩu và FDI tăng, tỷ lệ giá trị gia tăng trong nước không tăng tương ứng
3. Rào cản đầu tư: Thiếu lao động kỹ thuật cao, rào cản ngôn ngữ và thủ tục hành chính phức tạp
4. Niềm tin nhà đầu tư giảm sút: Do vấn đề an ninh năng lượng và chính sách thuế chưa rõ ràng

Giải pháp chuyển đổi ngành sản xuất

Vai trò của chính phủ

Chính phủ đặt mục tiêu đến 2030:

• Ngành sản xuất đóng góp 30% GDP
• Sản phẩm công nghệ cao chiếm 45%
• Tăng trưởng ngành trên 8,5%/năm
• Năng suất lao động tăng 7,5%/năm

Năm bước quan trọng cho doanh nghiệp sản xuất

1. Ứng dụng công nghệ số và phân tích dữ liệu:

• Tối ưu quy trình
• Quản lý nhân sự hiệu quả
• Lập kế hoạch cung-cầu

2. Đầu tư tự động hóa có chọn lọc:

• Tăng năng suất sản xuất
• Nâng cao khả năng cạnh tranh
• Tập trung vào các khâu có ROI cao

3. Xây dựng chuỗi cung ứng linh hoạt:

• Ứng dụng công nghệ quản lý chuỗi cung ứng
• Phát triển hệ sinh thái nhà cung cấp nội địa
• Giảm phụ thuộc vào nhập khẩu

4. Đầu tư phát triển nhân tài:

• Xây dựng lộ trình đào tạo
• Tăng cường năng lực nội bộ
• Kết hợp đào tạo trực tuyến và thực tế

5. Chiến lược chuyển đổi toàn diện:

• Ưu tiên các giải pháp tạo giá trị
• Lộ trình triển khai có cấu trúc
• Giám sát và đánh giá thường xuyên

Kết luận

Mặc dù FDI và xuất khẩu giảm trong năm 2023, đây là cơ hội để Việt Nam định vị lại vị thế trong bối cảnh toàn cầu. Quốc gia đang đứng trước ngã ba đường: đối mặt với thách thức cơ cấu nhưng vẫn tiếp tục thu hút FDI đáng kể có thể tài trợ cho quá trình chuyển đổi sang ngành sản xuất năng suất cao hơn.

Bài viết được dịch và biên tập lại từ nghiên cứu của Uptech tháng 9/2023

#sản_xuất #công_nghiệp #Việt_Nam #năng_suất #FDI #chuyển_đổi_số